Η φιλοσοφία μου στη θεραπεία
Μετά από 15 χρόνια εμπειρίας, βλέπω την ψυχοθεραπεία σαν ένα ταξίδι προς την Ιθάκη. Συχνά, ξεκινά κανείς με στόχο να φτάσει γρήγορα σε έναν προορισμό. Ξεκινώντας το ταξίδι του, τελικά, περνάει από περιπέτειες και τόπους που δεν φαντάστηκε ποτέ, μηχανεύεται στρατηγικές για προκλήσεις άγνωστες, απολαμβάνει τοπία που δεν θα επισκεπτόταν ποτέ, τα βάζει με θεούς και δαίμονες για να βρει τον εαυτό του, τον τόπο του. Ταξιδεύουμε μαζί για να βρει την πατρίδα του. Εκεί που αισθάνεται ότι ανήκει. Και μετά από όλα όσα ξεπερνά, υπερβαίνοντας τα όρια που νόμιζε ότι έχει, είναι πια ένας άλλος, διαφορετικός από αυτόν που ξεκίνησε το ταξίδι, και ο τόπος που βρίσκει δεν είναι ακριβώς αυτός που νόμιζε. Είναι γεμάτος νέες δοκιμασίες που όμως αισθάνεται έτοιμος και δυνατός να αντιμετωπίσει και να καρπωθεί την ικανοποίηση του θαρραλέου, εκείνου που τόλμησε.
Πώς μπορώ να σε βοηθήσω
Σε ένα χαλαρό και ασφαλές κλίμα, μιλάμε ανοιχτά. Μου λες τι σε απασχολεί, ποιες σκέψεις σε κατακλύζουν, ποια συμπεράσματα έχεις βγάλει. Ακούω με προσοχή, χωρίς να σε κρίνω, και σε ενθαρρύνω να κοιτάξεις βαθύτερα. Σε βοηθώ να βάλεις σε λέξεις αυτό που πολλές φορές μοιάζει θολό ή μπερδεμένο. Μαζί, αναζητούμε συνδέσεις, φωτίζουμε μνήμες, κατανοούμε μοτίβα που επαναλαμβάνονται και συνθέτουμε μια αφήγηση που ξεκαθαρίζει όσα σε προβληματίζουν, συχνά εδώ και χρόνια.
Τα γεγονότα του παρελθόντος δεν αλλάζουν. Αλλάζει όμως ο τρόπος που τα νιώθεις και που τα τοποθετείς μέσα σου. Και αυτό σε βοηθά να δεις τον εαυτό σου με περισσότερη κατανόηση, καθαρότητα και, τελικά, να προχωρήσεις με δύναμη.
Ο λόγος που σε έφερε ως εδώ είναι συχνά μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Ξεκινάμε από εκεί, και σταδιακά ανακαλύπτεις πως κάτω από την επιφάνεια υπάρχει ένας ολόκληρος κόσμος που παρέμενε κρυφός. Σε βοηθώ να τον εξερευνήσεις με ασφάλεια, δίπλα σου σε κάθε βήμα, ώστε να αντέχεις να τον κοιτάξεις. Μαζί βλέπουμε αυτόν τον κόσμο: βιώματα που σε διαμόρφωσαν, μηχανισμούς που κάποτε σε προστάτεψαν αλλά τώρα σε περιορίζουν, αντιλήψεις και προσδοκίες άλλων που βαραίνουν τη δική σου διαδρομή, τραυματισμούς – μικρούς και μεγάλους – που ζητούν φροντίδα.
Σου προτείνω νέες οπτικές, σε προσκαλώ να δοκιμάσεις να σταθείς αλλιώς μπροστά στα ίδια γεγονότα. Σε στηρίζω όταν έρχεται η αμφιβολία, ο φόβος ή ο πόνος. Σου δίνω χώρο, αλλά είμαι πάντα εκεί.
Τα παιδικά μας βιώματα χτίζουν, συχνά αθόρυβα, την εικόνα που έχουμε για εμάς, τους άλλους και τη ζωή. Αυτή η εικόνα μάς οδηγεί, μέχρι να τη φωτίσουμε. Όταν αρχίζουμε να βλέπουμε τις αόρατες 'ράγες' πάνω στις οποίες κινούμαστε, αποκτούμε αυτογνωσία. Και τότε, ανοίγονται νέοι δρόμοι.
Ένα ψυχοσωματικό σύμπτωμα, ένας χωρισμός, ένα αδιέξοδο, το άγχος, μια αίσθηση ότι κάτι λείπει… Όλα είναι ενδείξεις. Και αφού διαβάζεις αυτές τις γραμμές, ίσως ήρθε η στιγμή να ακούσεις αυτό το κάλεσμα. Το ταξίδι της αυτογνωσίας είναι το πιο σημαντικό που μπορείς να κάνεις. Και όπως είπε ο Καβάφης, να εύχεσαι να είναι μακρύς ο δρόμος.
Ιθάκη
Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη,
να εύχεσαι να ’ναι μακρύς ο δρόμος,
γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.
Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,
τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι,
τέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρεις,
αν μέν’ η σκέψις σου υψηλή, αν εκλεκτή
συγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει.
Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,
τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις,
αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου,
αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου.
Να εύχεσαι να ’ναι μακρύς ο δρόμος.
Πολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναι
που με τί ευχαρίστηση, με τί χαρά
θα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοϊδωμένους·
να σταματήσεις σ’ εμπορεία Φοινικικά,
και τες καλές πραγμάτειες ν’ αποκτήσεις,
σεντέφια και κοράλλια, κεχριμπάρια κι έβενους,
και ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής,
όσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικά·
σε πόλεις αιγυπτιακές πολλές να πας,
να μάθεις και να μάθεις απ’ τους σπουδασμένους.
Πάντα στον νου σου να ’χεις την Ιθάκη.
Το φθάσιμον εκεί είν’ ο προορισμός σου.
Αλλά μη βιάζεις το ταξίδι διόλου.
Καλύτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει·
και γέρος πια ν’ αράξεις στο νησί,
πλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμο,
μη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη.
Η Ιθάκη σ’ έδωσε τ’ ωραίο ταξίδι.
Χωρίς αυτήν δεν θα ’βγαινες στον δρόμο.
Άλλα δεν έχει να σε δώσει πια.
Κι αν πτωχική την βρεις, η Ιθάκη δεν σε γέλασε.
Έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα,
ήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τί σημαίνουν.
Κ. Π. Καβάφης. [1991] 1995. Τα Ποιήματα. Τόμ. Α΄ (1897–1918). Επιμ. Γ. Π. Σαββίδης. 4η έκδ. Αθήνα: Ίκαρος.